Wat is slammen?
Slammen verwijst naar het toedienen van drugs via intraveneuze, intramusculaire of subcutane injectie tijdens een seksuele context. Een slamsessie kan variëren in duur, soms van een halve dag tot meerdere dagen.
Drugsgebruik tijdens de seks
Chemsex betreft het gebruik van drugs, individueel of in combinatie, in het kader van seksuele activiteiten. Deze stoffen worden gebruikt om het libido te verhogen, de intensiteit van seks te versterken, ontspanning te bevorderen en zelfvertrouwen te vergroten. Bovendien kunnen chems het seksuele uithoudingsvermogen vergroten. Onderzoek naar chemsex heeft zich voornamelijk gericht op mannen die seks hebben met mannen (MSM).
Opmars 3-MMC
3-MMC wordt in Nederland steeds vaker gebruikt bij chemsex. Onder slammers is het middel bijna net zo populair als crystal meth. Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de risico’s van 3-MMC voor lichaam en geest. De korte werkingsduur van 3-MMC bij slammen (30-45 minuten) ten opzichte van crystal meth (4-8 uur) lijkt hoe dan ook de kans op slamgerelateerde klachten te vergroten. Bij het slammen met 3-MMC moet vaak geïnjecteerd worden, veel vaker dan bij crystal meth.
Naaldsporen
Professionals zien sinds de opkomst van 3-MMC meer naaldsporen, slechte bloedvaten, blauwe plekken, huidproblemen en (genezen) abceswonden bij hun cliënten en patiënten. ‘De meesten weten alles van drugs en combigebruik, maar niet hoe je veilig drugs moet inspuiten’, zegt een van de geïnterviewde professionals3.
Welke middelen vallen onder chemsex?
Internationaal is er debat over welke middelen onder chemsex vallen. In het Verenigd Koninkrijk associëren onderzoekers chemsex met name met het gebruik van crystal meth (‘tina’), mefredone (miauw, miauw), GHB en ketamine. Steeds meer onderzoekers hanteren een uitgebreidere lijst van middelen. Zij stellen dat de lokale context van gebruik bepalend is voor de vraag welke middelen onder chemsex vallen. Het is met name van belang te weten welke middelen door MSM zelf ‘chems’ worden genoemd. Poppers, cannabis, lachgas en alcohol worden niet als chems gezien en vallen dus niet onder chemsex
Grotere openheid over slammen op datingapps
Op gay datingapps wordt openlijker gecommuniceerd over slammen dan 6 jaar geleden toen het rapport Tina en Slammen [1] uitkwam. Echter, de openheid onder bepaalde MSM wil niet zeggen dat slammen onder een brede groep MSM is genormaliseerd, stellen de auteurs van Slammen in Nederland [3]. Daar kan aan toegevoegd worden dat een grotere onderlinge openheid niet automatisch betekent dat mannen minder drempels ervaren bij het praten over slammen met hun zorgprofessional. Ook is niet bekend of mannen die open zijn over slammen, eerder – of juist later – hulp zoeken bij klachten of problemen.
Hulp- en informatiebehoefte van slammers
Ongeveer een kwart van de respondenten maakt zich zorgen over zijn slamgedrag. In zijn algemeenheid hebben slammers behoefte aan objectieve en niet-oordelende informatie om de mogelijke risico’s van slammen zoveel mogelijk te beperken. Het huidige slam-hulpaanbod wordt door de geïnterviewde mannen als te beperkt, versnipperd en weinig zichtbaar ervaren. Sommige mannen vertellen dat hun huisarts weinig tot geen kennis heeft van chemsex, crystal-methgebruik en slammen. Zij ervaren onbegrip en zetten hun hulpvraag niet door.
Slam jij ook?
Bij de soa-poli en de hiv-behandelkliniek worden minder drempels ervaren. Toch is ook hier ruimte voor verbetering. Een van de geïnterviewden (28 jaar) zegt dat hij ‘behoorlijk open’ is over zijn chemsgebruik, maar dat ‘er niet altijd gevraagd wordt of hij ook slamt’. Een andere geïnterviewde (41 jaar) denkt dat er meer moet gebeuren dan alleen het stellen van de slamvraag: ‘Als ik bij de GGD wel eens vertel dat ik heb geslamd, wordt er nooit op doorgevraagd. Wat is slammen en wat brengt het je? Dat vind ik best wel jammer.
Oudere mannen
Het rapport onthult dat oudere mannen met aanzienlijke slamerervaring steeds vaker online benaderd worden door nieuwsgierige jongere mannen die interesse tonen in slammen of om advies vragen over het gebruik. Een 67-jarige slammer merkte op: “Ik zie steeds meer twintigers en dertigers die interesse hebben in slammen of zelfs al ervaring hebben. Ik ken nu al vier jongere mannen die de controle over zichzelf hebben verloren.” Bovendien werd een alarmerende trend gesignaleerd door een professional die met Mainline sprak: “Soms hoor ik schrijnende verhalen over slammen, zoals jonge twintigers die zonder enige ervaring tijdens een chemsex-feest worden geïntroduceerd.”
Impact op de gezondheid
Uit het onderzoek blijkt dat driekwart van de deelnemers aan de enquête over slammen in Nederland ooit mentale problemen heeft ervaren als gevolg van slammen. Ongeveer een derde van hen kampt met somberheid en/of depressieve gevoelens. Professionals merken eveneens regelmatig mentale problemen op bij slammers, vaak gerelateerd aan langdurig of frequent gebruik. De meest gemelde mentale klachten zijn angst- en paniekaanvallen, hallucinaties en psychoses. Ongeveer een kwart van de respondenten voelt zich eenzaam en meldt problemen in hun persoonlijke leven, zoals sociaal isolement, conflicten met familie en naasten, het beëindigen van langdurige relaties, financiële problemen, arbeidsongeschiktheid, werkverlies en studieonderbreking.
Bijna één op de vijf respondenten heeft ervaring met overdosering als gevolg van slammen. Sommige geïnterviewden rapporteerden ook hart- en vaatproblemen als gevolg van het gebruik van meerdere middelen of slammen, wat leidde tot ziekenhuisopnames. Bovendien gaf één op de achttien deelnemers aan dat ze op het moment van de enquête de controle over hun slammen hadden verloren.
Opkomst van 3-MMC
In Nederland wordt 3-MMC steeds populairder bij chemsex, bijna evenzeer als crystal meth. Er is echter weinig onderzoek gedaan naar de gezondheidsrisico’s van 3-MMC voor zowel het lichaam als de geest. De kortere werkingsduur van 3-MMC bij slammen (30-45 minuten) in vergelijking met crystal meth (4-8 uur) lijkt de kans op klachten gerelateerd aan slammen te vergroten. Het gebruik van 3-MMC vereist vaak frequente injecties, veel vaker dan bij het gebruik van crystal meth.
Naalden
Professionals melden dat sinds de opkomst van 3-MMC meer sporen van naaldgebruik, slechte bloedvaten, blauwe plekken, huidproblemen en (genezen) abcessen worden waargenomen bij hun cliënten en patiënten. Een geïnterviewde professional merkte op: “De meeste mensen weten veel over drugs en het gebruik van verschillende middelen, maar hebben weinig kennis van veilig injecteren.”
Middelen die onder chemsex vallen
Internationaal bestaat er debat over welke middelen specifiek onder chemsex vallen. In het Verenigd Koninkrijk wordt chemsex voornamelijk geassocieerd met het gebruik van crystal meth (“tina”), mefredone (“miauw, miauw”), GHB en ketamine. Sommige onderzoekers pleiten voor een uitgebreidere lijst van middelen, waarbij de lokale context van gebruik bepalend is. Het is met name relevant om te weten welke middelen door MSM zelf als “chems” worden beschouwd. Poppers, cannabis, lachgas en alcohol worden over het algemeen niet als chems beschouwd en vallen dus niet onder de noemer chemsex.
Toegenomen openheid over slammen op datingapps
Het rapport benadrukt dat op gay datingapps tegenwoordig meer openlijk wordt gecommuniceerd over slammen in vergelijking met zes jaar geleden, toen het rapport “Tina en Slammen” verscheen. Echter, deze grotere openheid onder bepaalde MSM betekent niet noodzakelijk dat slammen genormaliseerd is onder een bredere groep MSM. Het is ook niet bekend of mannen die open zijn over slammen, eerder of juist later professionele hulp zoeken wanneer ze met problemen worden geconfronteerd.
Hulp- en informatiebehoefte van slammers
Ongeveer een kwart van de respondenten maakt zich zorgen over hun slambergedrag. Over het algemeen hebben slammers behoefte aan objectieve en niet-veroordelende informatie om de mogelijke risico’s van slammen te minimaliseren. De geïnterviewde mannen gaven aan dat het bestaande hulpaanbod voor slammers als beperkt, versnipperd en weinig zichtbaar wordt ervaren. Sommigen meldden dat hun huisarts weinig tot geen kennis heeft van chemsex, crystal meth-gebruik en slammen, wat leidt tot onbegrip en het niet stellen van hulpvragen.
Minder drempels ervaren
Bij soa-poli’s en hiv-behandelklinieken worden over het algemeen minder drempels ervaren. Toch is er ruimte voor verbetering. Een geïnterviewde gaf aan dat hoewel hij “behoorlijk open” is over zijn chemsgebruik, er niet altijd wordt gevraagd of hij ook slamt. Een andere geïnterviewde meende dat er meer zou moeten gebeuren dan alleen het stellen van de vraag of iemand slamt, en dat er meer aandacht moet worden besteed aan wat slammen inhoudt en welke gevolgen het heeft.
Aantal slammers in Nederland
In 2018 namen 6000 MSM deel aan de Survey Mannen en Seksualiteit. Van deze groep vulden 3921 mannen vragen in over drugsgebruik, waarbij 31% meldde dat ze in de voorafgaande zes maanden aan chemsex hadden gedaan. Van deze groep gaf 5,3% aan ook te slammen.
De soa-poli’s registreren het gebruik van chems in de zes maanden voorafgaand aan soa-consulten bij MSM (zowel reguliere als PrEP-consulten). In 2021 meldde 31,6% van de consulten chemsex en 4,3% meldde slammen. Het is belangrijk op te merken dat bij de interpretatie van deze cijfers rekening moet worden gehouden met ontbrekende data, aangezien de vraag over slammen niet in alle MSM-consulten werd gesteld.
Bronnen: Jellinek, Soa Aids Nederland
